Początek psychoterapii to czas który służy poznaniu się i ustaleniu zasad psychoterapii, a więc diagnozie i określeniem zasad kontraktu terapeutycznego. Po diagnozie wstępnej następnych kilka spotkań ma na celu jej pogłębienie czyli ustalenie, które objawy są obecnie najbardziej dokuczliwe i ważne, w jakich sferach przeżywania najprawdopodobniej tkwią przyczyny tych zaburzeń, itp.

Pomimo tego, że kilka pierwszych spotkań nie jest jeszcze leczeniem może pojawić się poprawa samopoczucia. Nadzieja  na odzyskanie zdrowia, na ustąpienie cierpienia, jest jednym z najpotężniejszych czynników mobilizujących motywację i poprawiającą nastrój.

Leczenie jest możliwe tylko wtedy kiedy umożliwi się terapeucie wgląd w swoje życie psychiczne. W tym celu należy opowiedzieć o sobie wszystko, co się uzna za ważne i co tylko można powiedzieć temu, wprawdzie obdarzonemu kredytem zaufania, ale jeszcze zupełnie obcemu człowiekowi. Później, gdy pozna się go lepiej i nabierze się lepszej orientacji w tym, co powinno mu się przekazać, pewnie będzie trzeba powrócić do wielu fragmentów życia i uzupełnić tę pierwszą relację.

Skuteczność psychoterapii w dużej mierze zależy od sposobu współpracy pacjenta z terapeutą. Efektywniejsza i szybciej przynosząca zmiany jest wtedy kiedy pacjenci skutecznie wykorzystują spostrzeżenia i doświadczenia psychoterapii w okresach między spotkaniami, jeżeli pracują nad sobą tylko w czasie sesji psychoterapeutycznych, oczywiście leczenie musi trwać wielokrotnie dłużej.

Po procesie diagnozy i ustaleniu kontraktu psychoterapeutycznego następuje etap właściwej psychoterapii. Do zrozumienia przyczyny objawów na pewno trzeba dobrze je poznać i zrozumieć ich znaczenie. Dlatego to ważne aby dzielić się z psychoterapeutą wszystkimi objawami, które sprawiają, że życie jest trudne zarówno psychicznymi jak i związanymi z ciałem i jego funkcjonowaniem gdyż wiele zaburzeń psychicznych wpływa na naszą odporność i funkcjonowanie organizmu w ogóle.

Mechanizmy psychiczne wpływające na nasze funkcjonowanie oraz schematy postrzegania i reagowania na świat powstają w dużej mierze we wczesnych latach naszego życia i związane są z bliskimi relacjami dlatego psychoterapeuta może zadawać pytania dotyczące przeszłości, które mają rzucić światło na to w jaki sposób one powstały. Im bardziej pacjent zaangażuje się w tą pracę, która czasami bywa trudna i może przynieść obniżenie nastroju a nawet chwilowe pogłębienie się objawów, tym szybciej zrozumie i będzie mógł wpływać na swoje funkcjonowanie.

W toku psychoterapii należy podejmować działania niejako sprawdzające, czy nowa wiedza o sobie jest przydatna, czy coś się w życiu zmienia. Ale podejmowanie takich kroków nie może wynikać z przymusu, stwarzanego przez napięcie, które często może pojawiać się w toku psychoterapii, lecz powinno być uzgadnianie z terapeutą.